O delito de usurpación prodúcese cando se ocupa un inmoble, vivenda ou edificio alleos sen a autorización dos seus propietarios ou dos seus posuidores. Este delito na súa modalidade de leve é o que normalmente cometen os coñecidos como “okupas”, que adoitan meterse nas vivendas baleiras para facelas o seu fogar e sen exercer ningún tipo de violencia sobre os seus donos, quen na maioría das ocasións non teñen coñecemento do feito ata pasado un tempo.
“Se fose a morada de alguén estariamos a falar dun delito de allanamento de morada e non de usurpación”.
Para que se produza o delito ten que ocuparse un inmoble, vivenda ou edificio que nese momento non constitúa a morada de ningunha persoa, por exemplo, a ocupación do típico piso baleiro que se atopa á venda. Se fose a morada de alguén estariamos a falar dun delito de allanamento de morada e non de usurpación.
Quen realiza a ocupación ten que carecer de título que lexitime esa posesión (contrato de arrendamento; precario, usufruto, algún acordo de uso, …), pois de térselle autorizado, o dono debería acudir á vía civil para recuperar a posesión, porque xa non estariamos ante a comisión dun delito.
Ten que constar a vontade contraria do titular do inmoble para tolerar a ocupación, é dicir, nalgún momento o dono debe manifestar que non permite esa ocupación.
No delito de usurpación na súa modalidade non violenta a pena ao suxeito infractor é de multa de 3 a 6 meses. O importe das multas no noso sistema penal impóñense en función da capacidade económica do condenado, de modo que, na maioría dos casos reais nas que o “okupa” ocupa a vivenda precisamente porque non ten recursos propios, as multas adoitan ser pequenas, falamos habitualmente de entre 3 e 10 € por día, de modo que, no peor dos casos pagará uns 1.800 € de multa (6 meses a razón de 10 €/día). Tengo en conta ademais de que falamos dunha sentenza firme ditada nun proceso penal que duraría entre un e dous anos, tempo no que os “okupas” continúan vivindo no inmoble ocupado, hai que dicir que sae moito máis económica a ocupación aínda con condena que facer fronte a unha renda dun aluguer, máxime cando se fai nunha gran cidade como Madrid, Barcelona, Sevilla, Valencia, … onde os alugueiros están polas nubes.
“Ten que constar a vontade contraria do titular do inmoble para tolerar a ocupación”.
Noutras ocasións, as menos, a ocupación pode producirse con violencia ou intimidación sobre as persoas, aquí a pena sería de 1 a 2 anos de prisión e ademais impoñeríaselle tamén a pena correspondente á violencia exercida (delito de lesións, …).
Por mor da alarma social producida nos últimos tempos, derivado sobre todo de que se están ocupando as vivendas e pedíndolles diñeiro aos seus propietarios a cambio de abandonalos, cantidades de 3.000, 6.000 ou máis euros, a clase política empezou a abandeirar un pouco esta causa e a Fiscalía xa anunciou que empezarán a pedir medidas cautelares de desaloxo, de maneira que o suxeito infractor teña que abandonar o inmoble cautelarmente mentres dura o procedemento. Ben, a posibilidade de pedir medidas cautelares existiu sempre, está contemplada na Lei, outra cousa é que non se pedise. Por outra banda, o dono dilixente pode exercer a acusación particular e instar este tipo de medidas, sen necesidade de depender da actuación do Ministerio Fiscal. A Xuíza ou o Xuíz será quen terá a última palabra.
En que se diferenza o delito de usurpación do delito de allanamento de morada?
En se a vivenda constitúe ou non morada do seu titular. Se vivides na casa e entran para ocupala ou permanecen nela sen o voso consentimento, é allanamento. Se non vivides na casa, é usurpación.
Se estades a pensar na alteración dos lindes dunha leira ou as mouteiras que fixan os límites cos predios continuos, si, tamén constitúe un delito de usurpación. E a distracción de augas tamén.
