A aldea de Torbeo foi, o pasado 18 de outubro, protagonista dunha xornada cultural moi completa presentada baixo o título de ‘Día de Bruxas’ e que xirou arredor da memoria de Filomena Arias Armesto, a mítica ‘Bruxa de Torbeo’.
O evento, que achegou ao lugar unhas 150 persoas de diferentes puntos de Galicia e comunidades autónomas veciñas, organizárono conxuntamente a Asociación de Veciños de Torbeo (AVETO) e o Concello de Ribas de Sil, contando tamén coa colaboración da Deputación de Lugo.
A primeira actividade do día, ás 10:00 h. da mañá, consistiu nun paseo desde a vella escola de Torbeo ata o miradoiro do meandro da Cubela, unha das paisaxes máis características da Ribeira Sacra e do Xeoparque Montañas do Courel, rematando a continuación no Centro de Interpretación do Río Sil en Torbeo.
BENVIDA E MESA REDONDA
A apertura do acto correu a cargo de Mario Vidal, presidente de AVETO; Luis Fernández, concelleiro de Educación e Cultura; e Roberto Castro, alcalde de Ribas de Sil. Logo da inauguración, nunha carpa instalada a carón da igrexa, celebrouse unha interesante conversa de dúas horas, conversa que, en palabras do concelleiro Luis Fernández: “ás veces con puntos de vista que ían do racionalismo a posturas máis espirituais e místicas, pero que enriqueceron a aproximación feita a Filomena Arias, nomeada hai décadas como a “Sabia de Torbeo” por Antón Patiño”.
Os poñentes foron Carolina Martínez, veciña de Torbeo e herbeira continuadora de parte do coñecemento de Filomena, e Manuel Cao, mestre e escritor local. Entre ambos, e coa importante participación do público, fixeron un percorrido pola vida de Filomena, repasando distintas interpretacións dos fenómenos extraordinarios dos que se fala. A conclusión de todos foi que Filomena foi una muller boa, que pretendía axudar, moi coñecida no territorio, e ás veces inxustamente tratada polas autoridades civís e relixiosas, que pervive na memoria e que, indiscutiblemente, forma parte da cultura popular galega.
Despois da charla, e antes da comida popular na escola, realizouse un percorrido dunha hora desde a casa natal de Filomena ata a posible fonte onde se cre que bebía auga e recibía os espíritos, o fiadeiro, a consulta e o exterior da igrexa parroquial, onde lle foi practicado un exorcismo. As persoas presentes tiveron a oportunidade de ver a inscrición de bautismo de Filomena e unha anotación posterior doutro sacerdote que, en tinta azul, indica ao marxe: “Esta é a coñecida como bruxa de Torbeo, … posuía manifestacións diabólicas“.
A conclusión de todos foi que Filomena foi una muller boa, que pretendía axudar, moi coñecida no territorio, e ás veces inxustamente tratada polas autoridades civís e relixiosas, que pervive na memoria e que, indiscutiblemente, forma parte da cultura popular galega
PRESENTACIÓN LITERARIA E ENTREGA DOS PREMIOS LITERARIOS
Pola tarde, a escritora Rosa Marina González-Quevedo, nacida en Matanzas (Cuba), trasladada despois a A Habana, posteriormente a Italia, e actualmente afincada en León, presentou o seu libro “Amanda”. A obra narra unha historia, que acontece en 1938, de lugares, mística e persoas, en escenarios como A Habana e tamén Torbeo, onde aparece Filomena. Presentada por Carolina Martínez, asinou todos os exemplares dispoñibles, que se esgotaron. Hai que destacar que a escritora non ten ninguna relación con Torbeo e que, unha viaxe a Galicia, xa hai anos, permitiulle coñecer un espazo para a súa obra e a figura de Filomena. Na ringleira de persoas para asinar o libro estiveron dúas mulleres, Mirian e Josefa, familiares da protagonista do día que asistiron emocionadas a todos os actos.
Posteriormente, o concelleiro de Cultura, Luis Fernández, deu lectura ao fallo do primeiro concurso literario “Filomena Arias”. Na categoría infantil recibiu certificado e lote de libros Valentina Aguado, de Quiroga, coa obra Claudia do río. Na categoría de adultos, con certificado e dotación económica, gañou o galardón Antonio Paz coa obra Máxica realidade.
MAGOSTO, MÚSICA TRADICIONAL E CONCERTO DE ‘PEITOESCURO’
A xornada rematou, logo das nove da noite, cun magosto e queimada, “como non podía faltar nun Día de Bruxas”, comenta Luis Fernández, e coa música do grupo de gaitas Son do Pucheiro e o artista quirogués Peitoescuro. Estas actuacións estiveron financiadas pola Deputación de Lugo.
AGRADECEMENTOS
Dende o Concello de Ribas de Sil agradecen a implicación da Asociación de Veciños de Torbeo, “unha das asociacións máis comprometidas do municipio”, e poñen en valor a súa iniciativa e traballo realizado ao facerse cargo de toda a organización da comida e da instalación das carpas dos eventos. “Un traballo digno de destacar, no que unha comunidade de apenas 70 persoas organizou á perfección a recepción de 150 asistentes”, subliñan.
Finalmente, e froito da satisfacción xeral tras a xornada, dende o concello sinala que “o espírito que se viviu na festa fai pensar que este ‘Día de Bruxas’ será o primeiro de moitos…”.
