Monforte de Lemos abría as súas Festas Patronais na honra da Virxe de Montserrat co pregón que este venres pola tarde ofrecía o xuíz monfortino, Edgar Amando Cloos Fernández, fillo de Guillermo Fernández Otero, que foi alcalde de Monforte de Lemos, e de Anita Cloos Haubach.
O pregoeiro era presentado diante da casa consistorial polo alcalde, José Tomé, que repasou os principais actos da Patronais, desexando boas festas a todos. Destacaba o alcalde que lle tiña proposto a Edgar Closs ser pregoeiro en diversas ocasións, “pero el declinou selo, prometendo que aceptaría a miña proposta unha vez se xubilara. Este ano 2022 foi o da súa xubilación, e como Edgar é un home de palabra, temos o privilexio de que nos honre coma pregoeiro das nosas Festas.”
Cloos reivindiábase como monfortino no seu pregrón, “Eu son fillo, esposo, pai, irmán e tío de monfortinos. A miña vida estivo e está enraizada profundamente en Monforte, a onde non deixei de vir con moita periodicidade estivera traballando en Cataluña, nas Rías Baixas ou en Lugo. O meu máximo orgullo, imposible de escindir pola procedencia, é a miña familia, que tamén é a de Mariel, a miña muller, e todos estamos impregnados dese monfortinismo do que falo. O único membro da miña familia que non era monfortina era a miña nai, que era alemá de orixe, pero que exercía de monfortina ata as entrañas e que tivo algunha liorta familiar co noso pai cando a D. Guillermo lle ofrecían algún destino fora de Monforte e ela dicía que onde ían estar mellor que en Monforte.”
Anunciaba que o seu pregón estaría vinculado á nostalxia e ás lembranzas:
“Neste ámbito de lembranza e nostalxia compre recordar que andados os anos cincuenta do século pasado naceu un neno, e este rapaz viviu a súa infancia e xuventude no barrio da Pena, en Dr. Casares, con veciños tan insignes por monfortinos como, o primeiro e principal, Manolo Chotán, un zapateiro de gran cultura e coñecementos e que era como o pedáneo do barrio. No seu taller, no que tamén traballaba o seu sobriño Tito, se desenvolvían charlas e faladoiros de todo tipo, fundamentalmente futboleiras pero tamén políticas dentro do que cabía si pensamos que estou falando dos anos sesenta e setenta do século pasado. Esa foi a miña primeira escola de tertulias ou faladoiros, que agora tanto me gustan.
Manolo Chotán tiña tanta autoridade moral no barrio que ao meu pai, que era o Alcalde da cidade naquel tempo, lle dicía: morreu fulano en tal barrio, o enterro é esta tarde en tal parroquia. O meu pai contestaba: Si, pero eu non o coñecía. Chotán repostáballe: pero vostede é o alcalde e ten que ir; e o bo era que o meu pai ía. Supoño polo ben do Sr, Alcalde que esta obriga -tan extrema- non subsista.
Fronte da casa onde vivía ese rapaz había unha cuchillería e colchonería, este oficio de colchoneiro era imprescindible cando os colchóns eran de lá e había que espelilos e lavar a lá, ciencia seguramente hoxe esquecida ou descoñecida para a maioría dos oíntes deste pregón.
Ademais da zapatería, outro lugar no que eu teño pasado moitas horas era a ferraxería Cachaldora, establecemento que actualmente aínda existe de maneira moi próspera, e onde, con quen era fillo dos titulares e que despois pasou a ser titular, Berto, teño pasado moitos tempos de contos e, incluso, teño axudado a despachar. Tamén estaba a tenda de alimentación do Parada, o reloxeiro Catarrillo, nome bonito onde os haxa, ao marxe de connotacións de pequena enfermidade ou de son próximo ao entón secretario xeral do moi proscrito “Partido Comunista”. Máis adiante había un local onde collíanlle os puntos ás medias, que nunca cheguei a saber moi ben o que era iso, e onde eu ía de mandadeiro en moitas ocasións. E xa na curva, o establecemento de Baldomero, “huevos harinas y coloniales” de quen se coñeceu un telegrama que deu lugar a moitas chanzas e que dicía: “Baldomero si tienes huevos sal a la estación“ –que era una comunicación estritamente mercantil pero que deu lugar a outro tipo de interpretación-. E fronte con ese establecemento a casa onde vivía o carteiro e os seus múltiples fillos, algún deles, ao longo da vida, entrañables amigos meus. Xoán, Xaneco e Luís, Mioca, entre outros.
Os meus recordos, e os da miña xeración, e seguramente as de todos os monfortinos, xiran ao redor dos veráns de idas e voltas ao río. Monforte si que era unha cidade que vivía cara ao río. Despois os baños foron apartándose do centro da cidade e dirixíronse cara ao caneiro, onde, xa entón, os monfortinos comezamos a coñecer a existencia de mexillón de río, que os pequenos levabamos as nosas casas e que, polo menos a miña nai, dicía: “qué porquería traes aí” e, de feito, os mexillóns ían ao lixo. Neses paraxes é onde, actualmente e desde fai moitos anos, está instalado o club fluvial de Monforte. Outro lugar dos nosos baños eran os pocillos, onde o baño se vía potenciado con merendas e grupos ou pandillas.”
E o pregoeiro falou de todas as festas de Monforte e da música:
“Pode ser que como consecuencia desa profusión das festas, en Monforte tamén houbera moitos conxuntos musicais, están no meu recordo Os Kawes, Os Horreos, os Camons, Os Sauces, seguramente habería máis pero eu non me lembro. Incluso teño que recordar que eu fixen algún escarceo de vocalista en algunha das verbenas das proximidades a Monforte. Tamén tiñamos en Monforte a uns humoristas autóctonos, na esfera do que en España eran Tip y Coll, que eran Ramón da Auga e Chispa.“
Edgar Cloos pregón Festas 2023 / Concello de Monforte
E Cloos volveu a ser rapaz: “Aquel rapaz coñecía a personaxes entrañables desa época e en moitas ocasión obxecto de bromas ou chanzas por apartarse, na súa forma de vivir, do que era a norma imperante na época, así desde o Recho, que era un home que traballaba a xornal, ao Cosco, que era un repartidor de carbón e que como ía case sempre tisnado de negro facía bromas con manchar aos pequenos, con gran xúbilo dos nenos. Outro tanto o Jopy experto no mundo do deporte, así como o Herrera. Mención aparte merece Arsenio, 108 botóns, que era capaz de cantar unha rancheira ao mesmo tempo que dirixía o tráfico nun cruce, e que faleceu en tristes circunstancias. Todas estas son persoas a incluír no ámbito do que conformou a vida da sociedade monfortina nunha determinada época.”
Tempo no pregón para o historiador, Felipe Aira, para as empanadillas do Espía, as comidas do Retiro, O katanga, O Currelos, O Galicia, Sésamo, Capitol ou a sala de festas Marycielo. Seguían os recordos, ” En relación coas festas e cos foguetes que se botan nas mesmas tamén é de tráxico recordo o que ocorreu en agosto de 1984. A explosión da pirotecnia Zapardiel sita na rúa San Pedro e que supuxo unha deflagración moi importante que a todos nos sorprendeu e asustou, así como o triste falecemento dalgún dos operarios e que nos conmocionou e influíu no ánimo co que enfrontamos as festas dese ano.
Cando sexa o día da Virxe, e os fieis acudan á procesión, iso vainos levar a rememorar un feito que sucedeu cando un dos carrexadores da imaxe da patroa, a Virxe de Montserrat, comezou a blasfemar respecto da Virxe e cando lle dixeron o contraditorio da súa actitude de que a un mesmo tempo fora levando aos ombreiros á Virxe de Montserrat e blasfemando contra a Virxe en xeral, el contestou: “pero é que esta é a nosa”. Non sei se ao respecto tivo algo que dicir don Benigno, párroco da Régoa e personaxe non moi dúctil ás novidades, nin ás litúrxicas nin ás morais.
En todo caso esa expresión de que “é a nosa”, supón un criterio de pertenza ao grupo que nos abrangue e irmá aos monfortinos, uns cos outros, cando estamos na cidade e, sobre todo, cando nos atopamos fora da cidade.
O noso Alcalde ten merecida fama de asfaltador de todos os camiños e vías de comunicación do territorio do Concello. Agora, quizais porque está a piques de ter culminada toda esa beneficiosa ansia de asfaltar, parece que pretende cambiar de material e pásarse á area e así prométenos aos monfortinos una praia fluvial de considerables dimensións, en lugar non determinado pero que, como se empeñe e sexa legalmente posible, non vos caiba dúbida que imos vela nun par de anos, non sei se con ondas ou sen elas, pero seguro que con area en abundancia.”
Despois das lembranzas da súa vida en Monforte, o pregoeiro desexou unha Felices Festas Patronais para todos, “Viva Monforte, Viva as Festas Patronais de Monforte!”.
