No Concello de Sober pasou o domingo de Ramos e quedou sen celebrarse, de momento, unha nova edición da Feira do Viño de Amandi. Son xa dúas edicións da Feira as que víronse afectadas pola pandemia, pero ¿como viviu este concello desde que se decretou o estado de alarma? Falamos co alcalde, Luís Fernández Guitián.

Volvemos ao comezo, cando nos dixeron que nos tiñamos que confinar que pensou o alcalde de Sober?

Inicialmente colleunos a todos por sorpresa. O primeiro día non deu tempo de pensar o que sería. A pesar de que fun todos os días ao concello, foi algo distinto en todos os sentidos, facíanse os días moi longos; non era nin moito menos un día normal, nin estando no traballo, nin na casa. Buscabas cousas que facer, polas tardes recordo que collín a axenda telefónica e chamaba a familiares e amigos, porque a min gostábame recibir tamén as súas chamadas para ir pasando o tempo e para saber o que pasaba nuns lados e noutros. Foi algo insólito, non se contaba que pasara o que pasou.

Tiven moitísimo medo sempre pola residencia

Os alcaldes teñen máis responsabilidades que o seu e os seus achegados, son responsables dos concellos. Como se vive esta situación como responsable dun concello?

Eu tiven moitísimo medo sempre pola residencia porque vías día si e día tamén gromos en residencias de anciáns e eses gromos traían consigo entre un 30 e un 40 % de falecidos na residencia e non se durmía… moi mal, porque pensabas que o que pasaba noutros lugares podía pasar aquí. Daquela que houbera un caso positivo era algo incrible. Cando comezaron os primeiros casos a xente escondíao, comezaba a haber rumores por todos os lados,… Se había alguén que tiña coronavirus estaba como apestado, era como que todo o pobo estaba afectado, agora hai un caso e xa non é esa tensión. Tamén os casos eran máis graves, agora parece algo máis natural porque non hai a gravidade das primeiras semanas. O problema era que poñías as noticias e nun telediario dunha hora eran 50 minutos do tema coronavirus e empezaba o telediario con 900 mortos, mil  mortos,… non se daba conta un das cifras, era algo terrible.

Na residencia de anciáns, Nosa Señora do Carme, chegou a haber problemas co coronavirus?

Pasou algo raro, houbo dous casos positivos de dúas persoas cando estaban de vacacións. Non houbo ningún caso no propio centro. Estas persoas deron positivo estando de vacacións porque se facían as PCR continuamente. Comezamos a recibir material da Xunta de Galicia para os concellos e material para as residencias, veu o exército facer as limpezas porque non se sabía moi ben cales eras as vías de contacto para os contaxios. Agora xa non son necesarias, pero daquelas facíase a limpeza das zonas comúns dos concellos, dos exteriores dos edificios públicos, bancos, comercios, desinfectábanse todos os días, pero na residencia sempre se tivo un coidado especial.

Si houbo casos no punto de atención á infancia.

O tema máis grave que tivemos en Sober foi na terceira onda, houbo un gromo na gardaría infantil que rematou afectando a unha 25 persoas, 3 profesoras, 8 ou 9 alumnos dos 20 que temos dentro e familiares directos de alumnos e profesores. Foi un momento delicado porque chamabas ás familias para saber como ían e cando parecía que todo ía ben aparecían contaxios máis tardíos. Foi un momento complicado. Somos un concello pequeno e estabamos con restricións debido a eses casos da gardaría,… pero bueno foron 20 días.

En Sober quitando o tema do PAI os datos sempre foron bos e non tivo tantas restricións como outros concellos?

Houbo casos illados, momentos de 4, de 3, eran casos de grupos familiares que se sabe onde están, sempre nos puxemos a disposición se necesitaban material. No concello temos buzos, máscaras, material que poñemos a disposición das familias se o precisan.

Daba gusto ver a cara de ledicia dos nenos e dos pais

Ata entregastes sulfatadoras aos concellos da contorna, comida para casa a quen o necesitou…

Houbo iniciativas que chamaron a atención e que se fixeron sempre en colaboración, neste caso coa empresa local, Factorías Fernández que é unha fábrica de sulfatadoras que ten máis de 100 anos e deunos sulfatadoras para nós e todos o concellos da Ribeira Sacra. Fomos dos primeiros concellos que regalamos máscaras aos nenos co seu propio nome, cando ía comezar o cole.

Cando foi na primeira onda os rapaces de protección civil visitaban na súa propia casa a todos os nenos que facían anos. É unha festa importante para os nenos e non se podían celebrar os cumpreanos e nos primeiros 4 meses fixemos iso con xente de protección civil. Todo o que se facía era pouco porque a situación era difícil. Quedamos contentos de telo feito e daba gusto ver a cara de ledicia de nenos e adultos porque os pais estaban contentísimos de ver que os nenos celebraban o cumpreanos aínda que non fora dun modo normal.

Cal foi o mellor e o peor momento no concello desde que comezou todo? O peor, o gromo na gardaría, e dos mellores esas celebracións de aniversarios?

As visitas aos nenos nos seus aniversario quizais foran os momentos de máis alegría. Fixemos algo moi útil nun momento difícil. Quizais foran dos momentos máis bonitos e o peor, sen dúbida, o caso que se deu no PAI a pesar de que foi a finais da terceira onda, pero foi para nós un momento difícil.

A vida administrativa cambiou moito, fixo que quedaron cousas sen facer o ano pasado?

Algunha cousa quedou sen facer porque ao final estivemos parados bastante tempo. Estamos agora mesmo cun plan de obras moi grande de arranxo de camiños que estase facendo porque quedou sen facer o ano pasado. Esas obras e as deste ano xuntáronse porque no inverno no é boa época para asfaltados e por iso quedaron as obras da primavera e verán do ano pasado e estanse facendo agora todas.

Perder a Feira do Viño para nós significa moitísimo

Unha das cousas que máis doe é non poder celebrar esas citas nas que se xuntaba a xente para festexar, o viño, a rosca,…?

As feiras mensuais de cada mes celébranse o 12 e o 28. Estivemos dous meses sen facelas. Curisamente dicíanos unha das pulpeiras, a muller de Martín do Carballiño, que a última feira que fixera fora o 12 de marzo do 2020 en Sober e a primeira coa desescalada tamén en Sober. Tentamos levantar as feiras o máis pronto posible porque viamos que había esa necesidade, e ao ser ao aire libre non había tanto problema como en lugares pechados, por iso as feiras abríronse pronto. 

A Feira do Viño que o ano pasado era o 40 aniversario, unha data absolutamente especial, quedou sen celebrar aínda que en decembro fixemos na contorna do Palacio de Sober unha mostra con catas e premios, que substituiu á Feira en si. Pero perder a Feira para nós significa moitísimo. Estamos pensando este ano como celebrala, facer algo de cara ao verán, coincidindo coa da rosca, e a ver que dá de si. En función de como estea a situación máis adiante veremos.

Noutros concellos falamos de hostalería, comercio, gandaría,… En Sober cal é o sector máis afectado pola pandemia?

Sen dúbida, para nós, o viño. Sober ten case 40 adegas amparadas pola D.O. Ribeira Sacra e son adegas moi diferentes, adegas grandes, medianas e pequenas. As grandes ao final están metidas en áreas comerciais e non sofren o mesmo que poden sufrir as adegas pequenas e medianas. O sector do viño viuse moi afectado, está clarísimo.

Sober desenvolveu medidas sociais desde o comezo, pero puxo en marcha medidas económicas para que non fose tanta crise para os afectados?

A Xunta de Galicia sacou unha liña de apoio á hostalería e o turismo e fixo unha proposta para que os concellos interesados se adhiran a esta medida, dándolles 1.000 euros a cada establecemento. Adherímonos a esa medida, temos previsto facer unha entrega de 1.000 euros a 18 locais do concello.

E para o sector máis afectado, o do viño?

Coas adegas o tema é máis complicado porque non podes dar a unhas si e outras non. Como fas? Tentaremos facer a Feira, temos previsto facer unha nova páxina web exclusiva de viños, pero o tema das adegas é complicado, son moitas e moi diferentes. Miras o que venderon cada ano? O concello non ten poder adquisitivo para estas cousas.

As reunións telemáticas chegaron para quedar

Cambiou moito a rutina do alcalde desde que chegou o coronavirus?

Cambiou algo, cambiei os hábitos naquel momento, en pleno confinamento, despois xa entras na rutina diaria de ir ao concello todos os días e agora xa comezas a ter visitas todos os días, empezan as visitas a organismos, a Santiago, a Lugo,…todo iso que estaba todo paralizado. O que si se fai agora é moitísimo máis traballo por videoconferencia, antes todo era presencial; agora a reunión coa Consellería tela por videoconferencia, non como antes. Plenos de Consorcio de Turismo? Falos tamén telemáticos. Nese sentido si que as reunións telemáticas chegaron para quedar. Antes tiñas unha viaxe a Santiago e íase a mañá, entre ir, volver,…ese tipo de viaxes agora vanse a evitar moitas, porque o que antes facías presencialmente faise agora perfectamente vía telemática. Iso variou moito.

Despois de máis dun ano de pandemia como lle gustaría ao alcalde que se sentira a veciñanza de Sober?

Aquí desde que se está vacinando á xente, hai como máis tranquilidade. Está máis tranquilo quen se vacinou e os que están sen vacinar, porque saben que hai moita máis xente vacinada. A conversa que temos aquí é: a ver cando podemos andar pola rúa sen máscara… Agora parece que sobra, parece que sobra porque comeza a facer calor. En inverno incluso viña ben, non houbo gripes porque andabamos coa metade da cara tapada, pero agora comeza a haber días de calor e a xente usa máis a FFP2 que a quirúrxica e tamén dá máis calor. Agora hai máis necesidade de que as cousas vaian a mellor para poder sacar a máscara. 

Hai que pensar tamén que en concellos como Sober todas as parroquias teñen a súa festa parroquial, reúnense as familias e viña esa xente de Vigo, da Coruña ou de Madrid coa que te reunías dúas veces ao ano, no Nadal e na festa da parroquial. Entón, volver recuperar ese ritmo das festas parroquiais coa misa, a procesión,… e despois o xantar familiar, parece que é necesario recuperar iso; algo ordinario que se necesita.

As festas, porque os veciños tamén necesitan iso que non viviron

Esa xa pode ser case a resposta da seguinte pregunta, que sería o primeiro que faría o alcalde se de súpeto (por soñar) desaparece o coronavirus?

Festas, non polo feito de dicir: imos facer festas, non. As festas porque os veciños tamén necesitan iso que non viviron, moitos meses sen poder ter  festexos coa familia. Entón poder facer festas parroquiais, facer unha festa grande na contorna da residencia Virxe do Carme en homenaxe aos traballadores da residencia, reabrir este local de lecer infantil que abrimos que era a Mariola para celebrar os aniversarios dos pequenos, estivo pouco tempo aberto porque abrímolo a finais do 2019, despois veu a pandemia e xa non nos deixou usalo,…Poder recuperar as actividades de lecer coa veciñanza.

Medrou moito o alumnado no colexio de Sober porque se asentaron matrimonios novos

Que proxectos importantes ten Sober neste 2021?

Estamos coa consolidación da rede de miradoiros pola que acabamos de obter a Q de qalidade e estamos cun proxecto de posta en valor dos mesmos. Continuaremos apostando polo saneamento no rural, estamos coa segunda fase de Arxemil e unha nova fase en Neiras. Para nós é importantísimo o servizo de abastecemento e saneamento e temos como proxectos dentro do orzamento municipal obras de ampliación destas redes no concello. Continuaremos coas vivendas sociais que estamos construíndo, máis arranxos de vivendas para poñer a dispor de novas familias para asentar poboación porque é fundamental o asentamento de poboación no rural. 

En xeral iso, facerlles a vida máis fácil aos noso veciños e que Sober sexa o lugar escollido por regresar ou para virse. Estanse censando moitos matrimonios novos. O colexio en Sober ten agora matriculados para o curso que vén máis de 70 alumnos, cando hai dez anos tiña 39; medrou moito o alumnado no colexio de Sober porque se asentaron matrimonios novos. Estamos moi satisfeitos coa chegada desta xente.

O colexio en Sober ten agora matriculados para o curso que vén máis de 70 alumnos, cando hai dez anos tiña 39

Rematamos, cada vez que se relaxaron as restricións notouse o movemento turístico en Sober?

Moitísimo, moitísimo… e séguese notando nesas fins de semana tipo ponte de San Xosé Hai que ter en conta que proxectos que estaban en marcha non se paralizaron, por exemplo, o restaurante Berso que ía abrir xusto cando se declarou a pandemia, abriu un pouquiño máis tarde, pero abriu; adegas que estaban con obras de ampliación, continuaron; viticultores que estaban expandíndose e facendo novas plantacións seguíronas facendo. Houbo proxectos que non se paralizaron e para nós iso foi moi importante que sectores fundamentais no concello continuaron dinámicos e non pararon a pesar da pandemia.