Todas as enquisas demolingüísticas realizadas en Galicia indican a importancia do territorio na distribución da lingua, así como a súa relación coa idade e outras variables como son a formación, economía, a renda ou incluso o xénero. E iso acontece, tamén, coa comarca de Lemos.
Un estudo realizado polo Seminario de Sociolingüística da Real Academia Galega entre 1992 e 2008, usando unha clasificación de dinamismo dos concellos, chega á conclusión de que en Galicia o 90,75% dos habitantes de 5 ou máis anos son capaces de falar galego, pero a gran maioría non o utiliza habitualmente, senón que prefire usar o castelán.
Unha situación que non acontece na comarca de Lemos. Aquí, entre o 90 e o 95% da poboación é capaz de falar o galego perfectamente pero esas porcentaxes disminúen considerablemente se se trata á hora de escribilo. Pero o seu uso é máis importante que no conxunto de Galicia.
SEGUNDO A RAG, TERRA DE LEMOS É CONSIDERADA BILINGÜE
Os resultados vertidos dos estudos realizados sinalan co 30% das áreas comarcais galegas teñen maís dun 80% de galegofalantes predominantes. Esto é, 6 das 20 áreas comarcais son galegofalantes. Estas zonas son a Coruña suroriental (Arzúa, Orden e Terra de Melide), Costa da Morte (Bergantiñós, Fisterra, Muros, Terra de Soneira e Xallas), Lugo Oriental (A Fonsagrada, Os Ancares e Terra de Lemos), O Carballiño e O Ribeiro, Ourense Sur (Limia, Baixa Limia, Terra de Celanova, Verín e Viana) e Pontevedra nororiental (Deza e Tabeirós, Terra de Montes).
Analizando a imaxe anterior, conclúese que o galego é maioritario na maior parte do territorio galego, é decir, no 70% das áreas comarcais anteriormente mencionadas. Así e todo, este territorio é o que ten unha densidade de poboación menor posto que estas comarcas non chegan a ter o 50% da poboación galega.
Lugo Oriental é unha zona xeográficamente montañosa, rural e que limita tanto con Asturias como con Castela e León e é unha das principais entradas a Galicia do Camiño de Santiago. Estas variables fan presumir que a zona de galegofalantes esté influenciada polo uso do bilingüismo. Isto tamén pode ser provocado porque a poboación faga a súa vida cotiá fóra dos límites territoriais de Galicia. Para finalizar a análise, compre ter presente que esta zona estase a converter nun destino turístico de montaña onde o patrimonio cultural galego está a converterse nun valor que favorece a retención do galego a través duns usos bilingües.
Segundo o informe “a maior renda, maior nivel de urbanización, xuventude e nivel formativo da poboación, menor é a proporción de uso do galego e maior é o uso do castelán e, en xeral, a presenza dos colectivos bilingües”.
