Por Chantada propón rescatar os valores e os elementos patrimoniais realmente existentes nas comunidades locais, desde unha perspectiva global e coordinada, que permita a participación real da cidadanía. “Os habitantes do territorio debemos ser os protagonistas das políticas que se implementen no mesmo para asumilas como proprias e dotalas de viabilidade e sinerxias que retroalimenten a súa eficacia e eficiencia,” sinalan desde Por Chantada.
Indican que o turismo, se ten unha planificación e unha xestión axeitadas, pode traer beneficios económicos e sociais que poden mellorar a calidade de vida das comunidades, así como xerar oportunidades de emprego. Sobre a proposta dos pasos de barca aseguran que carece de calquera planificación, “con descoñecemento sobre o interese das comunidades locais e dos propios visitantes – como recoñece a propia xerente–, queda en evidencia a incapacidade do Consorcio de Turismo Ribeira Sacra para facer unha xestión axeitada que poida traer beneficios económicos e sociais para a vida das comunidades.”
A este respecto insisten en que o patrimonio pertence ás comunidades locais, que “son sistematicamente excluídas desde as administracións ao ser voces que non coinciden co relato único que desexan impor as administracións.” Lembran que as barcas tradicionais como recurso de apoio á pesca nos ríos ou como medio de transporte de persoas e mercadorías desapareceron dos ríos Miño e Sil hai moitos anos, pero que na actualidade existen novas infraestruturas e novas formas de transporte que facilitan as tarefas das persoas que traballan a terra nas escarpadas ribeiras do Miño e do Sil. “A restitución de bens patrimoniais, como é o caso que se formula coas barcas de río, debe ser feita por actores sociais concretos da propia comunidade, que son, en definitiva, os seus portadores lexítimos. Esa construción ideal que o Consorcio de Turismo Ribeira Sacra mostra deste patrimonio cultural desaparecido é incompatíbel cos principios do patrimonio mundial da UNESCO.”
Segundo Por Chantada, a recuperación unilateral das barcas tradicionais feito por xestores, entidades administrativas ou académicos alleos á realidade social onde se pretende recuperar este ben cultural supón, “unha ameaza para os valores culturais locais, para a autoestima dos veciños que aínda viven nestes lugares e, sobre todo, unha inseguridade no recoñecemento do patrimonio cultural.”
ALTERNATIVAS
Por Chantada-CUP propón a creación dun Plan Estratéxico de Conservación e Salvagarda do Patrimonio Cultural de Chantada 2023-2030, participado polas comunidades locais onde se asenta o respectivo patrimonio, consensuado con diferentes entidades asociativas e asesorado por diferentes persoas de recoñecido prestixio no ámbito do patrimonio. Integraríase nunha ESTRATEXIA LOCAL PARA O PATRIMONIO E O TURISMO 2020-2030.
Por Chantada-CUP promove, como medida de xestión sustentábel do patrimonio cultural8 existente no conxunto do municipio de Chantada, a creación de iniciativas de apoio económico e loxístico directo aos veciños e veciñas para arranxo, mantemento e difusión do patrimonio cultural, recoñecido polas persoas de cada comunidade local: “festas, feiras, romarías, festivais, certames musicais, palcos da música, banda de música, grupos de música tradicional, mostras de teatro, presas, muíños, fontes, lavadoiros, palleiras, hórreos, airas, muros, muras, adegas, pombais, cruceiros, petos de ánimas, pontes, pasares, camiños reais, camiños tradicionais, camiños o Faro, camiños a Santiago, castros, gravados rupestres, aldeas, casas, lareiras, chemineas, fornos, corredores, varandas, balcóns, canzorros, portas, aldrabas, pechos, trancas, prazas da vila, fábricas ou comercios, e todos os apeiros, ferramentas, instrumentos, mobles e utensilios que ocupan as construcións ou se precisan para que exerzan a súa función; ademais daquel patrimonio cultural relacionado coa transmisión oral: toponimia e micro-toponimia, variantes fonéticas e lexicais da lingua, e, en xeral, calquera saber e habilidade relacionada cun oficio tradicional, traballo colectivo ou ben patrimonial que permaneza na actualidade.”
Concúen, “en definitiva, non se trata de aprofundar nun modelo neocolonial de inventio da Ribeira Sacra para criar unha marca territorial artificial, mais de resgatar os valores e os elementos patrimoniais realmente existentes nas comunidades locais.”
